De legitieme portie: onterfd, maar niet helemaal met lege handen
Erfrecht
Wanneer een ouder besluit om een kind te onterven betekent dit dat hij geen erfgenaam meer is. Veel mensen denken dat dit dan ook betekent dat deze persoon dan helemaal niks meer krijgt, maar dat ligt in Nederland wat genuanceerder!
In een normale situatie, dus als er geen testament is, krijgen alle kinderen (en de langstlevende echtgenoot) een gelijk deel van de nalatenschap, omdat zij allemaal erfgenaam zijn. Als een ouder in een testament bepaalt dat één kind wordt onterfd, dan is hij dus geen erfgenaam meer en heeft hij geen recht op een gelijk aandeel van de erfenis. Toch kan in Nederland een kind niet volledig worden onterfd en kan hij aanspraak maken op zijn legitieme portie. Het onterfde kind is dan geen erfgenaam meer, maar een legitimaris.
De legitieme portie is het wettelijke minimumdeel van de erfenis waarop een legitimaris altijd recht heeft. Belangrijk om erbij te vermelden is dat de legitieme portie een geldvordering is en een legitimaris hiermee dus geen aanspraak kan maken op goederen zoals sieraden of schilderijen uit de nalatenschap. Wanneer een kind aanspraak maakt op zijn legitieme portie is hij dus geen erfgenaam, maar een schuldeiser van de nalatenschap.
De legitimaris kan vanaf zes maanden na het overlijden van de erflater een beroep doen op de legitieme portie. De hoofdregel stelt dat de legitieme portie de helft is van het wettelijke erfdeel. Een voorbeeld ziet er als volgt uit: Als een van de ouders overlijdt met achterlating van zijn of haar partner en drie kinderen, dan heeft volgens het versterferfrecht ieder van de erfgenamen zonder onterving recht op ¼ deel van de nalatenschap. Ook heeft een erfgenaam recht op spullen uit die nalatenschap. In dit voorbeeld de legitieme portie bestaan uit de helft van 1/4e deel en dus 1/8e deel van de nalatenschap.
Om te voorkomen dat erflater bij leven veel gaat schenken, zodat de legitieme portie kleiner wordt, wordt voor het berekenen van de legitieme portie niet alleen gekeken naar het vermogen op datum van overlijden van de erflater. Naast de schulden die de erflater mogelijk had, worden bepaalde giften die bij leven zijn gedaan ook meegerekend. De hoofdregel die hier geldt is dat giften binnen 5 jaar voor het overlijden van de erflater worden meegeteld voor de legitimaire massa (op basis waarvan de legitieme wordt berekend). Voor giften gedaan aan afstammelingen (lees: kinderen) geldt geen termijn. Alle aan kinderen gedane giften tellen mee voor de berekening.
De berekening van een legitieme portie is niet altijd even simpel en overzichtelijk. Het is daarom verstandig om met behulp van een erfrechtadvocaat uw legitieme portie te berekenen en hier vervolgens een beroep op te doen. Het beroep op de legitieme portie heeft een vervaltermijn van vijf jaar. Deze termijn begint te lopen vanaf het moment van overlijden. Zorg dus dat u op tijd actie onderneemt bij het maken van beroep op uw legitieme portie.
Advies erfrecht advocaat nodig?
